گنج نامه همدان
کتیبه‌های گنج‌نامه که اثری ارزشمند از تمدن ایران باستان و یادگاری از داریوش و خشایار شاه هخامنشی است درفاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای دره عباس آباد قرار گرفته . کتیبه‌ها هر کدام در 3 ستون بیست سطری به زبان‌های پارسی قدیم، بابلی و عیلامی قدیم بر روی سنگ حکاکی شده اند . نوشته پارسی در دست چپ هر دو لوح نوشته شده . نوشته بابلی در وسط هر دو کتیبه درج شده و نوشته عیلامی هم در ستون سوم درج شده . لوح طرف‌چپ مربوط به پادشاه بلند آوازه ایرانی داریوش هخامنشی میباشد . طول آن حدود سه متر ، ارتفاعش آن کمی کمتر ازدو متر متر و محتوای آن بدبن شکل است :
پروردگار بزرگ است. اهورا مزدا که این زمین را خلق کرد که آن آسمان را خلق کرد که مردم را خلق کرد که داریوش را شاه کرد، شاهی از بسیاری، فرمانروایی از بسیاری.
کتیبه خشایار شاه نیز در قسمت پایین همین کتیبه است به طول دو متر و هفتاد سانتی متر و ارتفاه یک متر و نود سانتی متر و محتوای آن بدبن شکل است :
پروردگار بزرگ است اهورا مزدا بزرگ ترین خدایان است که این زمین را خلق کرده که آن آسمان را خلق کرده که مردم را خلق کرد که برای مردم شادی آفرید که خشایار شاه را شاه کرد. یگانه از میان شاهان بسیار یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بی شمار. من خشایار شاه، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشور های دارای ملل بسیار، شاه این سرزمین دور دست پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی
