آرامگاه سعدی شيرازی
کنار باغ دلگشای شیرازی مردی آرمدیه است که آوازه شعرش مرزها را در نوردیده
بنی آدم اعضای یکد یگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضو ها را نماند قرار
سعدیه یا آرامگاه سعدی در شمال شرق شیراز قرار گرفته . این مکان همان حاییست که سعدی سالهای واپسین عمر را آنجاسپری کرد . محمد صاحبدیوانی وزیر آباقاخان اذولین فردی بود که برای مزار سعدی بنایی به پا کرد اگرچه بعدها یعقوب ذوالقدر این بنا را کاملا ویران ساخت اما کریمخان زند دستور ساخت بنایی مجلل را برای مقبره سعدی بنایی داد .. طبقه پایین دارای راهرویی بود که پلکان طبقه دوم از آنجا آغاز میشد . در دو طرف راهرو دو اطاق کرسی دار بنا گردیده بود . در اطاقی که سمت شرق راهرو قرار داشت ، مزار سعدی بود. قسمت غربی راهرو نیز موازی قسمت شرقی، متشکل از دو اطاق میشد، که بعدها شوریده شیرازی در اطاق غربی این قسمت به خاک سپرده شد شد. طبقه بالای بنا هم مثل طبقه زیرین بود، با این تفاوت که بر روی اطاق شرقی که مزار سعدی در آنجا بود، به احترام شیخ اطاقی ساخته نشده بود و سقف آن به اندازه دو طبقه ارتفاع داشت
مزار سعدی بعدها توسط فتحعلی خان صاحبدیوان نیز بازسازی گردید چند سال بعد نیز حبیب الله خان قوام الملک این بازسازی را تکمیل کرد . بنایی که در زمان کریمخان ساخته شده بود تا سال ۱۳۲۷ پا بر جا بود . در سال ۱۳۲۹ با همت علی اصغر حکمت بنای جدید با اقتباس از کاخ چهل ستون و تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی توسط محسن فروغی ساخته شد.
رواق ، حوض سکه ، حوض ماهی و قنات به همراه محوطه اصلی مهمترین اجزا سعدیه هستند .